Waarom ik de mensen die ik begeleid en eigenlijk ‘iedereen’ die een keto levensstijl volgt, aanraad om bloedketonen te meten?
En eigenlijk niet alleen bloedketonen, maar ook bloedglucose.
Wanneer je start met een keto dieet, gaat je lichaam na enkele dagen ketonen aanmaken om deze te gebruiken voor energie. Lees er meer over in Nutritionele Ketose en Wat is ketose en is het veilig?
In de beginfase van het dieet kan je testen of je in Ketose bent d.m.v. urinestrips, maar naarmate je lichaam efficiënter wordt in gebruiken van ketonen als brandstof, zal je minder ketonen ‘uitplassen’ en werken de teststrips niet meer zo goed.
Met zo’n urinestrip krijg je ook geen beeld van je bloedglucose (bloedsuiker) en dat is een zeer belangrijk punt dat velen over het hoofd zien.
Het gaat bij Keto ook niet zozeer over hoge ketonenwaarden, maar wel over een stabiele bloedglucose (en dus insuline) in combinatie met ketonen.
Als je voldoende olie over een kom rijst giet, zal je ook ketonen meten.
Het gevaar van enkel te focussen op ketonen is dat je geen rekening houdt met wat eigenlijk aan de oorsprong ligt van vele ziektes en chronische aandoeningen, nl. suiker (koolhydraten) en een hoge bloedglucose met als gevolg hoge insuline.
Bij de coaching vraag ik altijd om zowel bloedketonen als bloedglucose te testen.
Deze waarden geven een duidelijk beeld van hoe je reageert op een maaltijd en hoe goed je lever ’s nachts zijn glycogeenvoorraad kan leegmaken. En dat is een zeer belangrijke indicator om te weten te komen hoe het met je lever en je metabolisme gesteld is.
Je kan dan fat-adapted zijn, maar daarom ben je nog niet keto-adapted, dat is een groot verschil.
Fat-adapted zijn de meeste mensen na 4 – 6 weken als ze koolhydraten voldoende gaan beperken.
Je lichaam (vooral je spieren) kan dan vet (vrije vetzuren) verbranden voor energie, maar lang niet elke cel kan dit. Deze vrije vetzuren zijn lange keten vetzuren (LCFA) die bloed-hersenbarrière niet kunnen doorbreken.
Een deel van je lichaam verbrandt dus vet voor energie, maar een ander deel komt (nog steeds) van glucose.
Wanneer je je koolhydraten zodanig beperkt dat je bloedsuiker en dus insuline laag genoeg blijft, zal je lichaam ook ketonen aanmaken.
Echter is ons lichaam, door jarenlang overmatig koolhydraten te eten, als het ware afgeleerd om deze ketonen ook effectief te gebruiken voor energie.
Iedere baby wordt in ketose geboren.
Zolang we jong zijn en ons metabolisme nog niet (al te) overladen is met koolhydraten, kunnen we makkelijk schakelen tussen deze twee brandstoffen. We zijn dan nog metabool flexibel.
Naarmate we ouder worden en dus hoe meer en hoe langer we koolhydraten (suikers) als energiebron gaan gebruiken, hoe moeilijker het wordt om over te schakelen op vetverbranding. We verliezen dus onze metabole flexibiliteit.
Willen we terug overschakelen van suikerverbrander naar vetverbrander, dan gebeurt dit niet van vandaag op morgen.
Al die jaren van koolhydraatrijk eten eist zijn tol, niet alleen voor ons lichaam in het algemeen, maar in het bijzonder voor onze lever.
Onze lever kan een klein deel van deze koolhydraten opslaan in de vorm van glycogeen.
De rest wordt opgeslagen als vet. Dit leidt tot niet-alcoholische leververvetting (NAFLD non-alcoholic farry liver disease).
Pas wanneer koolhydraten voldoende beperkt worden en onze lever zich heeft kunnen ontdoen van het teveel aan opgeslagen koolhydraten in de vorm van glycogeen (suiker) en triglyceriden (vet), kunnen we op efficiënte manier ketonen gaan gebruiken en verbranden voor energie.
Zie het als een wagen die jarenlang op de ene brandstof heeft gereden en nu plots op een andere brandstof moet overschakelen.
Eerst moet alle ‘suiker- of koolhydraatbrandstof’ uit de leidingen en moet de motor zich aanpassen aan zijn nieuwe ‘ketonen’ brandstof.
Dus in het begin zal deze nieuwe ketonenbrandstof of vetbrandstof nog gemengd zijn met wat er aan reserve in de ene ‘koolhydraattank’ zit.
Pas wanneer de koolhydraattank voldoende leeg is en de leidingen proper gemaakt zijn, zal je lichaam echt overgeschakeld zijn op ‘ketonen’ en dus ‘vet’ als hoofdbrandstof.
Dit vraagt tijd en afhankelijk van hoeveel ‘reserve’ er nog in de koolhydraattank zit en dus hoelang en in welke mate iemand ‘koolhydraten of suiker’ heeft gebruikt als brandstof, duurt het korter of langer voor die tank en die leidingen leeg zijn.
Voor de meeste mensen duurt dit gemiddeld 9 tot 12 weken, maar voor mensen met insulineresistentie of diabetes Type 2 kan het enkele maanden of zelfs langer duren.
Het is dus niet voldoende om enkel ketonen te meten!
Om zeker te zijn dat je lichaam effectief en efficiënt ‘op ketonen loopt’ kan je dit best testen met een bloedmetertje die zowel ketonen als glucose meet.
Met deze waarden kan je de glucose-ketonen index (GKI) berekenen. Deze index geeft je een veel duidelijker beeld en toont niet alleen of je in ketose bent, maar ook in welk niveau van ketose je zit.
Lees meer in De Ketone – Glucose index en check zeker eerst het artikel Ketonen meters – test en review
Opm! Sommige meters geven de glucose weer in mg/dL (dat is wat er ook op jouw laboverslag staat).
Een andere maat is mmol/L. Dat zijn de SI units (internationale units) en deze worden ook bij de meeste meters gebruikt.
Je kan dit eenvoudig omrekenen door te ze te vermenigvuldigen of in de andere richting te delen door 18.
Normale bloedglucosewaarden liggen tussen de 65 – 100 mg/dL (3,8 – 5,5 mmol/L) bij een standaard dieet en tussen de 54 en 100 mg/dL ( 3,5 – 5,5 mmol/L) bij een koolhydraatarm/keto dieet.
Ketonen worden altijd gemeten (weergegeven) in mmol/L
