Low FODMAP Keto dieet voor een betere darmgezondheid en spijsvertering
Een nog krachtigere voedingsstrategie voor het verbeteren van de spijsvertering en de algehele gezondheid is het Ketogene Low FODMAP dieet.
Dit voedingsplan is een combinatie van 2 diëten om lastige spijsverteringsproblemen te elimineren, ontstekingen te verminderen, het in balans brengen van bloedglucose, het stimuleren van cellulaire autofagie, het verbeteren van de hersenfunctie, het verbeteren van de algehele gezondheid, en meer.
Spijsverteringsproblemen komen vaak voor en kunnen erg vervelend zijn. Ze hebben een breed scala aan symptomen zoals diarree, constipatie, overmatige darmgassen, een opgeblazen gevoel en buikpijn.
Voeding is een veel voorkomende oorzaak van spijsverteringssymptomen, en zelfs gezonde en koolhydraatarme voeding kan voor sommige mensen problematisch zijn.
Wie bekend is met een ketogeen dieet of de ketogene levensstijl, weet (uit ervaring) dat deze manier van eten en leven vaak al een heel deel van eventuele bestaande gezondheidsklachten kan verminderen of voorkomen dat ze ontstaan of zich verder ontwikkelen.
Dit komt omdat je door een Keto dieet te volgen sowieso al veel FODMaP – rijke voeding schrapt.
Toch zijn er mensen die ook bij het volgen van een Keto dieet slechts beperkte verbetering van hun klachten ondervinden of bij wie de klachten aanhouden of na verloop van tijd terugkeren.
Er zijn dus voedingsmiddelen die perfect passen binnen de Ketogene levensstijl, maar die voor sommige mensen toch problemen geven.
Veelal ligt de oorzaak dan bij FODMaP’s en/of lectines, maar ook andere overgevoeligheden en allergieën kunnen je ervan weerhouden om het gewenste resultaat te bereiken.
Het verwijderen van FODMaP-rijke voedingsmiddelen in combinatie met het Keto dieet helpt spijsverteringssymptomen te verminderen en ondersteunt tegelijkertijd het algehele genezingsproces.
Er zijn meerdere studies die aantonen dat de ontstekingsreactie die door bepaalde van deze voedingsmiddelen wordt uitgelokt, ook aanleiding zou kunnen geven tot andere, niet zo voor de hand liggende gezondheidsproblemen.
Een FODMaP beperkt Keto dieet kan in vele gevallen een oplossing bieden.
De oorsprong van het FODMaP beperkt dieet – FODMaP’s en PDS Prikkelbare Darm Syndroom
Het FODMaP beperkt dieet werd ontwikkeld voor patiënten met ernstige klachten van PDS (prikkelbaar darm syndroom), waarbij andere therapieën onvoldoende verlichting van de symptomen bieden.
Het is een op bewijs gebaseerde aanpak.
IBS (irritable bowel syndrome) is de Engelstalige benaming. Het staat ook gekend als ‘spastische darm’ en is een veelvoorkomende aandoening in de Westerse wereld.
PDS of ‘spastische darm’ zou voorkomen bij 15 tot 20% van de bevolking, maar vermoedelijk ligt dit percentage veel hoger.
De exacte oorzaken zijn nog steeds niet echt bekend en waarschijnlijk gaat het om een combinatie van factoren.
Meestal wordt het reeds bij jongvolwassenen vastgesteld. Deze mensen blijven vaak de rest van hun leven last hebben van de vervelende symptomen omdat de diagnose van PDS eigenlijk gesteld wordt als er geen zichtbare afwijkingen te vinden zijn, maar de symptomen blijven aanhouden.
Symptomen
de meest voorkomende:
- buikkrampen en/of pijn in de buikstreek
- verstoorde stoelgang : constipatie en/of diarree (doordat er meer vocht wordt aangetrokken in de dunne en dikke darm)
- opgeblazen gevoel
- last van boeren, winderigheid en gerommel in de buik
andere symptomen:
- moeheid
- maagklachten
- brandend maagzuur en zure oprispingen
- hoofdpijn
- pijn in rug of zij
- huiduitslag en eczeem
De klachten zijn aanhoudend, komen in periodes en zijn doorgaans wisselend van aard.
De meeste patiënten geven ook zelf aan dat bepaalde voedingsmiddelen een rol spelen in hun klachtenpatroon, zoals ook gebleken uit studies.
Sommigen mensen weten precies welke voeding hun symptomen uitlokt, terwijl anderen er kop nog staart aan krijgen en de exacte oorzaak niet kunnen identificeren. Vaak gaat het dan om een combinatie van factoren. (3)(4)(5)
De symptomen verschillen ook sterk van persoon tot persoon en verschijnen meestal binnen 30 minuten tot twee uur na het eten.
Wat zijn FODMaP’s?
FODMAP is de afkorting voor Fermenteerbare Oligosacchariden (fructanen en galacto-oligosacchariden), Disacchariden (lactose), Monosacchariden (fructose) en Polyolen (Mannitol, Maltitol, Xylitol, Isomalt, …)
Al deze stoffen zijn restanten van koolhydraten in onze voeding. Wanneer ze door de bacteriën in onze dikke darm gefermenteerd worden, ontstaan er stoffen en gassen die verantwoordelijk zijn voor darmklachten.
De meeste mensen weten dus vaak niet welke voedingsmiddelen nu precies de klachten veroorzaken.
Een laag FODMaP dieet kan hierbij hulp bieden.
Het is een eliminatie dieet waarbij de hoeveelheid FODMaP’s voor een bepaalde tijd (6 à 8 weken) fors beperkt of geschrapt worden tot er een goede symptomatische controle bekomen wordt.
Hoewel een verbetering van de symptomen meestal veel sneller merkbaar is, duurt het langer om de darmen ook effectief ‘tot rust’ te laten komen en de inflammatie te reduceren.
Na de eliminatieperiode wordt de gevoeligheid getest door de FODMaP’s één voor één te herintroduceren in het dieet. Omdat dit een complex dieet is, waarbij enkel (bepaalde) FODMaP’s of een combinatie van FODMaP’s en andere stoffen aan de oorzaak kunnen liggen, wordt dit best onder deskundige begeleiding gevolgd.
Ook de hoeveelheid van het ingenomen voedingsmiddel speelt vaak een rol.
Sommige voedingsmiddelen zijn FODMaP arm in kleine hoeveelheden, maar FODMaP rijk in grote hoeveelheden.
Het hangt dus ook af van de persoonlijke tolerantiegrens en hoe het met je darmflora op dat ogenblik gesteld is.
FODMaP’s onder de loep
OLIGOSACCHARIDEN
Dit zijn koolhydraten die bestaan uit een klein aantal suikereenheden. Van deze oligosacchariden veroorzaken de fructanen en de galactanen de meeste klachten (voor PDS patiënten)
- fructanen
(prebiotische) inuline en FOS (fructo-oligosacchariden)
Voedingsmiddelen met een hoge concentratie zijn o.a. tarwe, gerst, knoflook, uien, asperges, sugar snaps, peulvruchten, kool, sjalotten, prei, bloemkool, champignons, … )
- galactanen
deze zitten in onze voeding onder de form van raffinose (een oligosaccharide) en stachyose (een tetrasaccharide)
Galactanen zijn de primaire koolhydraten in bonen, linzen en andere peulvruchten
DISACCHARIDEN
Bestaan uit twee sachariden, gekoppeld door een binding. Voorbeelden zijn sacharose (glucose + fructose), lactose (galactose + glucose) en maltose (glucose + glucose) en trehalose (!)
Bij de disacchariden is het lactose die zich als FODMaP gedraagt
- lactose
Lactose is te vinden in koemelk, schapenmelk en geitenmelk. Lactose is een stof die gesplitst wordt in de dunne darm door het enzym lactase, waarna het geabsorbeerd kan worden. Mensen die onvoldoende van dit enzym produceren, hebben last van lactosemalabsorptie /overgevoeligheid. Mensen die geen lactase produceren zijn lactose-intolerant.
MONOSACCHARIDEN
De monosaccharide die als FODMaP wordt beschouwd, is fructose.
- Fructose
Fructose is vooral te vinden in fruit, honing en als zoetstof toegevoegd aan verschillende voedingsmiddelen. Hier speelt ook de balans van fructose en glucose in de voedingsmiddelen een rol.
POLYOLEN
Polyolen zijn suikeralcoholen. De meeste herken je makkelijk opdat hun naam eindigt op -ol.
(sorbitol, mannitol, maltitol, isomalt, polyglycitol, lactitol, polydextrose (glucose+sorbitol), xylitol, erythritol)
Ze komen van nature voor in sommige fruitsoorten en groenten. (o.a. paddenstoelen, peren, meloen)
De enige uitzondering is lactitol, deze polyol wordt gewonnen uit lactose.
Polyolen of suikeralcoholen worden vaak als zoetstof toegevoegd aan allerlei producten en vooral ook aan ‘low-carb’ of ‘koolhydraatarme’ producten.
Mannitol wordt gebruikt als zoetstof en vulmiddel.
Xylitol vind je vaak terug in ‘suikervrije’ kauwgom, maar ook in tandpasta en andere ‘suikervrije’ producten. Let op! Xylitol is giftig voor dieren!
Maltitol is afkomstig van moutsuiker en zit vooral in suikervrij snoepgoed, koek en gebak.
Polydextrose, een combinatie van glucose met sorbitol (suikeralcohol) is een ‘labo’ zoetstof.
Andere voedingsmiddelen met polyolen zijn pit/steenfruit zoals avocado, abrikozen, kersen, nectarines, perziken en pruimen.
Erythritol blijkt de FODMaP vriendelijkste te zijn, maar het is toch aan te raden om deze pas in een laatste fase te herintroduceren.
# Van alle zoetstoffen is er één die past binnen een FODMaP arm Keto dieet en dat is Stevia. Let wel op dat het om de zuivere vorm gaat en niet om mengelingen of Steviapoeder met andere bulkstoffen.
# van alle polyolen zijn er twee die heel weinig invloed hebben en als laag FODMaP mogen worden beschouwd. Enerzijds is er glycerol (die we dan binnen Keto wel niet echt aanbevelen) en anderzijds is er Erythritol, de enige suikeralcohol die grotendeels (+/- 90%) in de dunne darm geabsorbeerd wordt en dus voor slechts een heel klein deel gefermenteerd wordt in de dikke darm.
Let wel dat iedere persoon anders is en anders kan reageren en dat ook de hoeveelheid een rol speelt!
# Van alle zoetstoffen is er één waar je in het bijzonder waakzaam moet voor zijn en dat is isomalto-oligosaccharide. Hierover volgt een apart artikel
Zoals je merkt zijn al deze FODMaP’s eigenlijk koolhydraten waardoor je makkelijk kan begrijpen dat wie een koolhydraatarm dieet volgt, vaak al verbetering van zijn symptomen ervaart.
Deze suikers zijn klein en osmotisch, wat betekent dat ze water in de darm trekken
Voor wie is een laag FODMaP dieet geschikt
Mensen met bacteriële overgroei in de dunne darm (SIBO), PDS en andere spijsverteringsaandoeningen kunnen veel baat hebben bij een voedingsplan waarin FODMAP’s beperkt worden.
Er is aangetoond dat een laag FODMAP dieet de gastro-intestinale symptomen aanzienlijk verbetert bij mensen met Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) (1) (5) (23) (34)
Een korte duidelijke video van de Monash University
Gastro-intestinale effecten en FODMAP-intolerantie
FODMaP’s worden niet gemakkelijk opgenomen en vormen een uitdaging, zelfs voor de ‘gezonde’ darm.
Gisting in de dikke darm veroorzaakt afgifte van gassen (voornamelijk waterstof, koolstofdioxide en methaan) waardoor je soms een beetje een opgeblazen gevoel kan ervaren, wat normaal is.
Maar in sommige keukens, zoals bijvoorbeeld de Aziatische keuken, waar veel FODMaP rijke voedingsmiddelen gebruikt worden, kan dit echter snel leiden tot een overmatig opgeblazen gevoel en ook buikpijn en winderigheid veroorzaken, zeker bij mensen die hier gevoelig voor zijn. (5)
Bij personen die vaker last hebben van spijsverteringsproblemen als gevolg van FODMaP rijke voeding, zijn er aanwijzingen voor een veranderde darmflora.
Fermentatie in de dikke darm draagt bij aan activatie van het immuunsysteem, verhoogde darmpermeabiliteit, verlaagde luminale pH en een verzwakte drempel voor buikpijn, ook wel viscerale overgevoeligheid genoemd.
Hoewel niet alle fysieke en fysiologische mechanismen duidelijk zijn, belasten chronische spijsverteringsstoornissen het hele lichaam en verzwakken het immuunsysteem.
Bovendien kunnen spijsverteringsstoornissen ook uiterst gênant en slopend zijn.
Aandoeningen zoals het PDS, SIBO en Colitis Ulcerosa komen steeds vaker voor en zijn soms moeilijk te behandelen.
De mogelijke behandeling met antibiotica en het resultaat van de behandeling is afhankelijk van de aandoening en geven vaak weinig resultaat.
Ze zijn vaak een pleister op de wonde en bieden geen oplossing voor het probleem omdat ze de oorzaak niet aanpakken en omdat ze de symbiose van het microbioom kunnen verstoren en kunnen leiden tot dysbiose.
Een antibioticabehandeling, vooral bij terugkerende of langdurige kuren zoals gebruikt bij inflammatoire darmaandoeningen, brengen vaak ook belangrijke bijwerkingen met zich mee, zoals intolerantie voor de behandeling, een Clostridium dificile infectie en ze kunnen een toenemende antibioticaresistentie veroorzaken. (22)
Een laag FODMaP dieet kan een effectieve tool zijn voor het verbeteren van spijsverteringsstoornissen omdat het de harmonieuze relatie van de darm met het immuunsysteem herstelt. (2)
Klinische onderzoeken tonen ook aan dat een laag FODMaP dieet een effectieve strategie is voor mensen die vechten tegen chronische gastro-intestinale klachten (23), zoals:
- Lekkende darm en niet-Coeliakie gluten sensitiviteit
- PDS en functionele dyspepsie
- Diverticulitis
- SIBO
- DYSBIOSE – IBD en de ziekte van Crohn
Lekkende darm, PDS en non-celiac gluten sensitivity
Zeker niet enkel en alleen gluten veroorzaakt lekkende darm. (zie artikel Gluten, vanwaar al die heisa?)
Mensen met PDS of lekkende darm, die niet gediagnosticeerd zijn met Coeliakie, krijgen vaak te horen dat ze waarschijnlijk niet-coeliakie gerelateerde gluten overgevoeligheid hebben.
Uit onderzoek blijkt het in vele gevallen eerder fructanen zijn die hun problemen veroorzaken. Voeding met gluten bevat namelijk ook vaak fructanen. (15)
Dyspepsie (een mooi woord voor indigestie)
Bij een indigestie heb je pijn, een opgeblazen gevoel, zure oprispingen en een ongemakkelijk gevoel in de bovenbuik.
Men maakt een onderscheid tussen organische en functionele dyspepsie.
Bij organische dyspepsie ligt een ziekte aan de oorsprong van de klachten, zoals een maagzweer, reflux, lactose-intolerantie, glutenintolerantie, …
Bij functionele dyspepsie is er geen zogezegde ‘echte’ verklaring voor de pijn of de ongemakken.
Eigenlijk zit de waarheid in het woord ‘in-digestie’ zelf. Het is een term voor ‘incomplete digestie’ of ‘onvolledige vertering’.
PDS - Prikkelbare Darm Syndroom
Prikkelbare darm syndroom is een complexe aandoening waarvan de pathofysiologie het enterisch zenuwstelstel (darmbrein), viscerale overgevoeligheid, darmimmuniteit / barrièrefunctie (lekkende darm), neurotransmitters, stressrespons, psychologische factoren enz… omvat. (16) (26)(33)
Veel van de pathogene factoren van het prikkelbare darm syndroom (PDS) komen ook voor bij andere functionele gastro-intestinale aandoeningen zoals dyspepsie. (26)
*Pathofysiologie (kennis en studie van de functie van zieke organen)
Patiënten met PDS hebben een andere dichtheid van endocriene cellen dan gezonde individuen. (8) (19)
Gastro-intestinale endocriene (entero-endocriene) cellen gebruiken “chemosensing” om hormonen vrij te maken.
Deze signaalmoleculen zorgen ervoor dat de darm voedingsstoffen opneemt, een beschermende reactie veroorzaakt of neurale paden activeert. (9) (20)
Verder klinisch bewijs ondersteunt dat een laag FODMaP-dieet de afgifte van histamine onder controle houdt bij patiënten met PDS en lekkende darm. (10) zie verder in dit artikel voor histamine
Betere regulering van deze signaalmolecule draagt direct bij aan het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van spijsverteringsproblemen waaronder ook brandend maagzuur en reflux. (11)
DIVERTICULITIS
Een divertikel is een zakvormige uitstulpingen op de darm.
Deze uitstulpingen bevinden zich voornamelijk op het uiteinde van de dikke darm en zijn goedaardig. De aanwezigheid van divertikels noemt men diverticulose.
Wanneer de divertikels ontstoken raken resulteert dit in diverticulitis.
Nieuw onderzoek toont aan dat symptomen geassocieerd met diverticulitis niet zoals eerder gedacht, te wijten zijn aan verminderde vezelinname, maar eerder aan een vermeerderde vezelinname en de gasproductie door de fermentatie van deze vezels.
Wanneer FODMaP’s aanzienlijke gasvorming in de dikke darm veroorzaken, zorgt dit ervoor dat de darmwand dikker en stugger wordt en zijn elasticiteit verliest. (7)
Door deze overmatige gasproductie ontstaat er ook een verhoogde druk. Meer druk zorgt ervoor dat de kleine divertikels groter worden.
Hoe groter ze worden, hoe groter het risico dat stoelgang ‘achterblijft’ in deze kleine holtes.
Deze effecten bevorderen ontstekingen en symptomen van diverticulitis. (7) (10)(35)
SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth)
Mensen met SIBO hebben een bacteriële overgroei in dunne darm, waardoor het spijsverteringstelsel vol zit met pathogene microben. (6)
FODMaP’s zijn een voedingsbron voor deze microben die giftige bijproducten vrijgeven als ze de suikers metaboliseren.
Deze toxiciteit veroorzaakt spijsverteringsongemakken die op langere termijn kunnen leiden tot verschillende andere gezondheidsproblemen.
lees meer in het artikel Gezondheid begint in de darm.
DYSBIOSE - IBD en de ziekte van Crohn
Wanneer er een onbalans is in de microbiota (darmflora), spreekt men van dysbiose.
Dit kan gaan over een onevenwicht tussen de verschillende populaties van darmbacteriën en/of een verminderde aanwezigheid ervan.
Dieet, leeftijd, stress en ziekte veroorzaken toename of afname in aantal en diversiteit van de bacteriesoorten in ons spijsverteringsstelsel.
Tevens zijn er meer en meer aanwijzingen dat dysbiose van de darmflora geassocieerd is met niet alleen de pathogenese van inflammatoire darmaandoeningen (IBD), maar evenzeer met extra-intestinale aandoeningen zoals allergie, astma, metabool syndroom, hart- en vaatziekten en obesitas. (24)(25)
*IBD (inflammatory bowel disease) oftewel chronische ontsteking van de darm.
Studies van het laag FODMAP dieet tonen significante afname van bacteriën in de ontlasting aan. Belangrijk is ook dat de slijm-afbrekende bacteriën, welke betrokken zijn bij IBD en de ziekte van Crohn, ook afnamen. (5)(12) (17)(19)(21)
Andere mogelijke FODMaP gerelateerde klachten
Niet alleen is er een verband tussen het enterisch zenuwstelsel (darm-brein as).
Ook de associatie tussen darmgezondheid en algemene gezondheid is de focus geweest van veel medische benaderingen, waaronder traditionele Chinese geneeskunde, Ayurvedische geneeskunde en natuurgeneeskunde.
De ontdekking van het ‘darmmicrobioom’ heeft geleid tot nieuwe onderzoeksgebieden die zich richten op de mogelijke biochemische mechanismen die de gezondheid van de darm in verband kunnen brengen met specifieke aandoeningen van andere organen.
De relatie tussen de darm en de huid, ook wel de darm-huid as genoemd, is een opkomend onderzoeksgebied.
Er zijn dus verschillende mogelijke mechanismen waardoor de darm kan interageren met de rest van het lichaam en de huid. Verder onderzoek naar de biochemische mechanismen is nodig.
Zowel de darm als de huid zijn beide complexe immuun- en neuro-endocriene organen, en elk heeft een gemeenschap van microben die de fysiologie van hun lokale omgeving regelt.
Inmiddels staat vast dat er een 3-directionele communicatie is tussen de hersenen, de huid en de darm, die onder invloed staat van het immuunsysteem en endocriene systemen. Echter is deze nog niet volledig begrepen. (27)
Pathologie van het maagdarmkanaal en dieet tonen een duidelijke invloed op de gezondheid van de huid.(28) (29)
Veel huidaandoeningen, waaronder rosacea, psoriasis en acne, zijn in verband gebracht met gastro-intestinale ontstekingen.(28) (30)
Huidletsels kunnen ook voorkomen in samenhang met gastro-intestinale aandoeningen zoals inflammatoire darmaandoeningen (IBD) en Coeliakie. (31)(32)
Het is dan ook niet verwonderlijk dat o.a. gavere huid of verminderde huidklachten, als één van de vele voordelen van het Keto dieet wordt genoemd.
Een eliminatiedieet, zoals bijvoorbeeld een laag FODMaP Keto dieet, kan ook bij huidklachten duidelijkheid scheppen over de mogelijke voedingsgerelateerde oorzaak van de aandoening.
Is een laag FODMaP Keto dieet geschikt voor jou?
# Ben je gediagnosticeerd met een spijsverteringsstoornis en heeft je arts heeft ziekten zoals darmkanker uitgesloten?
# Ervaar je spijsverteringsongemakken kort na het eten?
# Heb je alle niet Keto voeding en de veel voorkomende allergenen zoals tarwe, zuivel en peulvruchten geschrapt hebt, maar ervaar je nog steeds chronische, spijsverteringsproblemen?
# Heb je histamine-intolerantie ?
# Heb je daarboven ook huidklachten, jeuk, … na het eten van bepaalde voeding maar kan je er niet precies de vinger opleggen?
Dan kan je zeker een laag FODMaP Keto dieet te proberen.
Is het gezond?
Net omdat het dieet allerlei allergenen en anti-nutriënten schrapt en daartegenover voorziet in alle essentiële voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft, zijnde essentiële eiwitten en essentiële vetten, is een laag FODMaP keto dieet zeker een gezond dieet.
Koolhydraten zijn niet essentieel en het kleine beetje glucose dat ons lichaam nodig, kan het perfect zelf aanmaken.
Lees er meer over in Macronutriënten en Micronutriënten
Meer over vezels en lectines volgt in een apart artikel
Keto FODMaP in de praktijk
Hoe lang is dit nodig?
De duur van een laag FODMaP dieet is afhankelijk van persoon tot persoon en de conditie van zijn of haar darmen of verteringsproblemen, symptomen, enz…
Voor de meeste mensen duurt de eliminatiefase 4 tot 8 weken.
Alhoewel vele mensen na 2 weken reeds een merkbare verbetering melden, is het aangeraden om gedurende minimum 4 tot 8 weken alle FODMaP rijke voeding te schrappen om zo je darmen de kans te geven om zich voldoende te herstellen. (17)
Voor mensen met IBS, Crohn of andere ernstige spijsverteringsproblemen kan er een langere eliminatieperiode of een striktere aanpak nodig zijn.
Na de eliminatieperiode volgt de herintroductie fase, waarbij FODMaP rijke voedingsmiddelen één voor één in opbouwende porties opnieuw worden geïntroduceerd gedurende 3 opéénvolgende dagen.
Etiketten lezen en interpreteren
Voedingsmiddelen, toevoegingen, suikers, enz… komen in vele namen en vormen.
Check de ingrediënten daarom steeds zorgvuldig en leer hoe je ze kan herkennen
Hier moet je alvast voor uitkijken :
| FRUCTAAN | inuline – chicorei extract |
| FOS | oligofructose |
| FRUCTOSE | fructose, fructosestroop, glucose-fructose siroop en fructose maïs siroop(HFCS) |
| POLYOLEN | suikeralcoholen, isomalt (E953), maltitol (E965i ), mannitol (E421 ), sorbitol ( E420 ) xylitol (E967 ), polydextrose (E1200), trehalose |
! Isomalto-oligosaccharides (IMO / IMO-siroop)
Let ook op voor de E-nummers waaronder sommige ingrediënten verscholen zitten!
Onderaan de pagina vind je alvast de algemene FODMaP KETO voedingslijsten. Voor de coaching werken we met heel gedetailleerde lijsten die ook met mogelijke andere allergenen rekening houden.
Andere (voedings)intoleranties of onderliggende oorzaken
Indien er zich ook met een laag FODMaP Keto dieet nog steeds bepaalde symptomen blijven voordoen, dan zijn er bijkomende zaken waar rekening mee gehouden dient te worden zoals bepaalde voedingsintoleranties. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 20% van de bevolking aan één of andere voedingsintolerantie of allergie zou lijden(14)
Mogelijks is er ook een andere onderliggende lichamelijke oorzaak waarbij medische interventie nodig is. Laat je dan zeker begeleiden door een voedingsdeskundige en medische specialist ter zake.
EEN LAAG FODMAP (KETO) DIEET IS GEEN LAAG HISTAMINE DIEET
HISTAMINE
Veel mensen die geen hoog FODMaP voedsel kunnen verdragen, zijn ook gevoelig voor voeding met veel histamine.
Een persoon met histamine-intolerantie heeft een overdreven reactie op voedingsmiddelen met veel histamine (zoals gefermenteerde voedingsmiddelen en dranken, azijn, gezouten vlees, zure voedingsmiddelen, citrusvruchten, gedroogde vruchten, oude kazen, noten en bewerkte voedingsmiddelen) of voedingsmiddelen die histamine produceren ( zoals alcohol, koemelk, avocado’s, noten en bananen).
De oorzaken van de overdreven reactie op voedingsmiddelen met een hoog histaminegehalte kunnen onvoldoende DAO-enzymproductie zijn (nodig voor een goed histaminemetabolisme) of verhoogde histamine-waarden.
Een laag FODMaP dieet kan histamineproblemen verbeteren door de overreactie of intolerantie van histamine te verlagen, maar soms zijn bijkomende maatregelen nodig en moeten dus ook andere allergene voedingsmiddelen volledig geschrapt worden, waaronder bijvoorbeeld groenten die behoren tot de familie van de ‘Nachtschades’.
NACHTSCHADES
Aardappelen, aubergine, pepers, tomaten, … behoren tot deze groep.
Nachtschadeplanten zijn lang onderzocht in hun mogelijk verband tussen chronische ontstekingen in het lichaam, die op hun beurt leiden tot een verscheidenheid aan symptomen en ziekten.
Onderzoek suggereert dat tot 90% van de personen die aan enige vorm van chronische pijn in het lichaam lijden, gevoelig zijn voor nachtschade.
Dr. Norman Childers van de Rutgers University richtte de Arthritis Nightshade Research Foundation op en staat vooral bekend om zijn succes bij het identificeren van gezondheidsrisico’s in verband met de groenten.
Dr. Childers was in staat zijn symptomen van reuma volledig om te keren door een strikt dieet vrij van ‘nachtschades’ te volgen. (13)
Hierover meer in een volgend artikel.
VEZELS EN ANTI-NUTRIENTEN
Omdat ook vezels en andere stoffen zoals lectines, glycoalkaloïdes, oxalaten, … een rol kunnen spelen, is het niet altijd evident is om de juiste allergenen te identificeren.
Een (tijdelijke) Keto Carnivoor dieet kan dan aangeraden worden, maar ook hier werkt je best in fases en er zijn verschillende varianten van het Carnivoor dieet.
Je doet daarom best beroep op een deskundige ter zake.
Volg je al een Keto dieet en heb je nog steeds last van bepaalde symptomen of bereik je niet het gewenste resultaat?
Vermoed je een overgevoeligheid voor bepaalde voeding?
Zijn er bepaalde voedingsmiddelen die je na het eten ervan een gevoeg van onbehagen geven?
Neem contact op en dan zoeken we samen naar wat jou ervan weerhoudt om je weer helemaal in de topvorm te voelen!
We maken een stappenplan op om de mogelijke oorzaak van je (verterings-) problemen te achterhalen zodat je lichaam eindelijk de kans krijgt om zich te herstellen.
Bij vermoeden van andere onderliggende lichamelijke oorzaken, werken we samen met de behandelende arts een plan uit op jouw maat.
De algemene KETO FODMaP voedingslijsten
Deze algemene lijsten zijn geen complete lijsten en houden geen rekening met nachtschades, histamine of andere mogelijke allergenen. Deze lijsten bevatten enkel de meest voorkomende voeding die binnen een koolhydraatarm dieet past en dus dit zijn niet de traditionele FODMAP dieet lijsten
laag FODMaP
keto food
GROENTEN
- alfalfa
- andijvie
- aubergine
- augurk
- avocado (beperkt)
- bamboe scheuten
- bleekselder (beperkt)
- chili peper
- courgette
- gember
- komkommer
- koolraap
- lente-ui (enkel groen gedeelte)
- olijven
- paksoi
- paprika (ns)
- pastinaak
- pompoen (beperkt)
- prei (enkel groen gedeelte)
- rabarber
- radijs
- sla
- snijbiet
- sperziebonen
- spinazie
- tomaat (beperkt)
- taugé
- venkel (beperkt)
- witlof
- wortel
- wortelpeterselie
FRUIT
- aardbei
- bosbes
- citroen
- cranberry (beperkt)
- framboos
- limoen
EIEREN – GEVOGELTE – VLEES – VIS – PLANTAARDIG EIWIT
- eieren
- gevogelte : kip, eend, parelhoen, …
- vis en schaaldieren
- vlees : kalf, rund, varken, lam, wild …
- vleeswaren (let op toevoegingen)
- tempeh
- tofu (vast)
- hempfu
ZUIVEL
- lactose-vrije yoghurt, room
- amandelmelk (ongezoet, beperkt)
- hennepmelk
- kokosmelk (ongezoet, beperkt)
Let op voor toevoegingen!
- alle harde kazen zoals cheddar, gouda, emmentaler, parmezaan, …
- gerijpte kazen zoals brie, camenbert, feta
- blauwschimmelkazen (beperkt en glutenvrij!)
BELEG
- chocolade (puur) pasta
- jam van FODMaP arm fruit eventueel gezoet met FODMaP arme zoetstof en zonder pectine
- pindakaas
NOTEN – ZADEN – PITTEN
- amandelen (<10)
- brazilnoten = paranoten (1 à 2)
- hazelnoten (<10)
- macadamia (beperkt)
- pecannoten (beperkt)
- pindanoten (beperkt)
- walnoten (<15 halve)
- chiazaad (beperkt)
- lijnzaad (beperkt)
- vlozaad / psyllium (beperkt)
- pijnboompitten (max klein handje)
- pompoenpitten (beperkt)
- zonnebloempitten (beperkt)
- kokosnoot (beperkt) eigenlijk geen noot)
ZOETMIDDELEN
- stevia
- erythritol (beperkt)
SAUZEN EN SMAAKMAKERS
- azijn (gewone, appelcider, kokos, rode of witte wijnazijn)
- balsamico (beperkt)
- kokos azijn
- mayonaise
- mosterd
- tamari sojasaus
- tabasco (rode) (beperkt) (ns)
- tomatenketchup zonder toevoegingen (beperkt)
KRUIDEN EN SPECERIJEN
- alle soorten verse en gedroogde kruiden en specerijen (behalve ui en knoflook)
OLIE EN VETTEN
- alle verzadigde dierlijke vetten zoals ossewit, reuzel, smout, eendenvet, ganzenvet, spekvet
- geklaarde boter
- kokosolie
- olijfolie
- roomboter lactosevrij
- roomboter gewone (beperkt)
BROOD – PASTA – RIJST – VERVANGERS
BROOD EN VERVANGERS
- ketobrood (beperkt)
- ketocrackers (beperkt)
- lijnzaad en andere zadencrackers (beperkt)
BLOEM EN MEEL
Steeds beperkt!
- amandelmeel en ander notenmeel
- hennepmeel (proteïne)
- kokosmeel
BAKHULP EN BINDMIDDELEN
- baksoda
- wijnsteenpoeder (cream of tartar)
- gelatine
- xanthaangom (indien glutenvrij)
SNACKS – KOEK – GEBAK
- ketogebak gemaakt van notenmeel of op basis van ander FODMaP arm meel of producten
- huisgemaakte FODMaP arme Keto koekjes
- groentenchips van FODMaP arme groenten
- pork rinds natuur
- pure chocolade (eventueel gezoet met Stevia)
DRANKEN
- bottenbouillon (enkel huisgemaakt met eventueel toevoeging van FODMaP arme groenten)
- koffie (decaf) en thee (opgelet voor fruitthee)
- bruiswater of andere flavored waters en bruiswater eventueel gezoet met stevia
- water (uiteraard)
ALCOHOL
- cava / champagne
- cognac (geen calvados)
- gin
- vodka
- whisky
- wijn rood/wit
Opmerking! Steeds beperkt. Te grote hoeveelheden maken deze dranken ook FODMaP rijk
hoog FODMaP
keto food
GROENTEN
- artisjok
- asperge
- bloemkool
- broccoli
- champignons
- doperwten
- knoflook
- kool – alle soorten
- lente-ui (witte deel)
- okra
- peultjes
- prei
- rode biet
- selder
- sjalot
- spruiten
- sugar snaps
- ui
- zoete aardappel
FRUIT
- abrikoos
- appel
- braambes
- kers
- nectarine
- peer
- perzik
- pruim
- watermeloen
EIEREN – GEVOGELTE – VLEES – VIS – PLANTAARDIG EIWIT
- alle bewerkte producten waar tarwe, tarwe-eiwit, bonenmeel, in verwerkt is
- gehaktballen, worsten (check de ingrediënten)
- vleeswaren en ander broodbeleg met FODMaP rijke toevoegingen
- sojabonen
- tofy (silken – zacht)
- vegetarische producten die tarwe, lactose en ongefermenteerde soja bevatten
ZUIVEL
- alle dierlijke melkproducten
- alle verse kazen, smeerkazen
- lactosevrije melk, yoghurt, … met fodmap rijke toevoegingen
- karnemelk, kefir
- koffiemelk
- kokosmelk en – room
- kwark
- room
- slagroom
- yoghurt
- zure room
- probiotica producten zoals Actimel en Yakult
- plantaardige melk met FODMaP rijke toevoegingen of gezoet met FODMaP rijke zoetstoffen
BELEG
- jam van FODMaP rijk fruit en/of gezoet met FODMap rijke zoetstoffen
- jam met pectine
NOTEN – ZADEN – PITTEN
- cashewnoten
- pistachenoten
ZOETMIDDELEN
- agave
- fructo-oligosacchariden
- fructose
- fructosestroop/HFCS
- honing
- inuline / chicorei
- isomalt E953
- maltitol E965
- mannitol E421
- oligofuctose
- polydextrose
- polyolen (in het algemeen)
- sorbitol E420
- xylitol E967
SAUZEN EN SMAAKMAKERS
- alle sauzen, smaakmakers waarin ui, knoflook, melkbestanddelen in verwerkt zijn, zoals de meeste commerciële ketchup, pickles, tartaar, bbq saus, …
- dressings, slasauzen
- pastasauzen (de meeste)
- tzaziki
- Worcestershire saus
KRUIDEN EN SPECERIJEN
- knoflookpoeder
- kruidenmixen met ui, knoflook
- uipoeder
- kaneel, grote hoeveelheden
OLIE EN VETTEN
- alle geraffineerde plant- en zaadoliën zoals, maïsolie, gewone zonnebloemolie, koolzaadolie, raapzaadolie, …
- olie met ui en/of knoflook of andere FODMaP rijke ingrediënten
- Mct-olie
- roomboter in grote hoeveelheden
BROOD – PASTA – RIJST – VERVANGERS
BROOD EN VERVANGERS
- ketobrood met cashews
- ketobrood met bonenmeel
- ketobrood met soja – eiwit
- ketobrood met tarwe – eiwit
Zoals van het merk Adam’s Bröt, Lizza, Atkins, …
BLOEM EN MEEL
- notenmeel met cashews of pistachenoten
- johannesbroodpitmeel
- sojameel
BAKHULP EN BINDMIDDELEN
- agar agar
- arrowroot
- guargom (tenzij PHGG)
- konjac vezel (poeder)
SNACKS – KOEK – GEBAK
- alle commerciële low-carb koek en gebak met tarwe-eiwit, inuline, chicorei of ander FODMaP rijke toevoeging of meel en/of gezoet met FODMaP rijke zoetstof
- keto of low-carb chocolade en repen op basis van cashews, pistache en / of die inuline, chicorei en / of FODMap rijke zoetstoffen bevatten, zoals Atkins bar, …
- producten zoals suikervrije kauwgom, repen, snoepjes enz… gezoet met FODMaP rijke zoetstoffen zoals xylitol, sorbitol, maltitol, isomalt
DRANKEN
- commerciële bottenbouillon
- kokoswater
- kombucha
- frisdranken of flavored water, bruiswater met FODMaP rijke zoetstoffen
- koffie van of met chicorei
- kruidenthee FODMaP rijk
- waterkefir
ALCOHOL
- bier ( ook al is het low-carb)
- cider (appel en/of peer)
- cocktails
- dessertwijn of zoete wijn
- likeuren
- port
- rum
- rijstwijn
referenties en bronnen
- A Diet Low in FODMAPs Reduces Symptoms in Patients With Irritable Bowel Syndrome and A Probiotic Restores Bifidobacterium Species: A Randomized Controlled Trial Staudacher, Heidi Maria et al. Gastroenterology, Volume 153, Issue 4, 936 – 947 doi.org/10.1053/j.gastro.2017.06.010
- Gibson, P.R. and Shepherd, S.J. (2010), Evidence‐based dietary management of functional gastrointestinal symptoms: The FODMAP approach. Journal of Gastroenterology and Hepatology, 25: 252-258. doi:10.1111/j.1440-1746.2009.06149.x
- Malabsorption syndromes – By Atenodoro R. Ruiz, Jr. , MD, The Medical City, Pasig City, Metro-Manila, Philippines Last full review/revision Oct 2019| Content last modified Oct 2019 https://www.merckmanuals.com/professional/gastrointestinal-disorders/malabsorption-syndromes/carbohydrate-intolerance
- Lactose Intolerance- By Atenodoro R. Ruiz, Jr. , MD, The Medical City, Pasig City, Metro-Manila, Philippines – Last full review/revision Oct 2019| Content last modified Oct 2019
- Iacovou M, Tan V, Muir JG, Gibson PR. The Low FODMAP Diet and Its Application in East and Southeast Asia. J Neurogastroenterol Motil. 2015;21(4):459–470. doi: 10.5056/jnm15111
- Mediline plus https://medlineplus.gov/ency/article/000222.htm
- Uno Y, van Velkinburgh JC. Logical hypothesis: Low FODMAP diet to prevent diverticulitis. World J Gastrointest Pharmacol Ther. 2016;7(4):503–512. 10.4292/wjgpt.v7.i4.503 doi: 10.4292/wjgpt.v7.i4.503
- Mazzawi T, Hausken T, Gundersen D, El-Salhy M. Dietary guidance normalizes large intestinal endocrine cell densities in patients with irritable bowel syndrome. Eur J Clin Nutr. 2016;70(2):175–181. doi: 10.1038/ejcn.2015.191
- Sternini C, Anselmi L, Rozengurt E. Enteroendocrine cells: a site of ’taste’ in gastrointestinal chemosensing. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2008;15(1):73–78. doi: 10.1097/MED.0b013e3282f43a73
- Uno Y, van Velkinburgh JC. Logical hypothesis: Low FODMAP diet to prevent diverticulitis. World J Gastrointest Pharmacol Ther. 2016;7(4):503–512.doi: 10.4292/wjgpt.v7.i4.503
- Zhou SY, Gillilland M 3rd, Wu X, et al. FODMAP diet modulates visceral nociception by lipopolysaccharide-mediated intestinal inflammation and barrier dysfunction. J Clin Invest. 2018;128(1):267–280. doi: 10.1172/JCI92390
- Wang L, Christophersen CT, Sorich MJ, Gerber JP, Angley MT, Conlon MA. Increased abundance of Sutterella spp. and Ruminococcus torques in feces of children with autism spectrum disorder. Mol Autism. 2013;4(1):42. Published 2013 Nov 4. doi: 10.1186/2040-2392-4-42
- Journal of Neurological and Orthopedic Medical Surgery (1993) 12:227-231 An Apparent Relation of Nightshades (Solanaceae) to Arthritis N.F. Childers, Ph.D.1,2, and M.S. argoles, M.D.3
- Zopf Y, Baenkler HW, Silbermann A, Hahn EG, Raithel M. The differential diagnosis of food intolerance. Dtsch Arztebl Int. 2009;106(21):359–370. 10.3238/arztebl.2009.0359
- Fructan, Rather Than Gluten, Induces Symptoms in Patients With Self-Reported Non-Celiac Gluten Sensitivity Skodje, Gry I. et al.Gastroenterology, Volume 154, Issue 3, 529 – 539.e2 DOI: https://doi.org/10.1053/j.gastro.2017.10.040
- Mullin, Gerard & Shepherd, Sue & Roland, Bani & Ireton-Jones, Carol & Matarese, Laura. (2014). Irritable Bowel Syndrome. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition. 38. 10.1177/0148607114545329.
- David LA, Maurice CF, Carmody RN, et al. Diet rapidly and reproducibly alters the human gut microbiome. Nature. 2014;505(7484):559–563. doi: 10.1038/nature12820
- Collins J, Robinson C, Danhof H, et al. Dietary trehalose enhances virulence of epidemic Clostridium difficile. Nature. 2018;553(7688):291–294. doi:10.1038/nature25178 doi: 10.1038/nature25178
- Koboziev I, Reinoso Webb C, Furr KL, Grisham MB. Role of the enteric microbiota in intestinal homeostasis and inflammation. Free Radic Biol Med. 2014;68:122–133. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2013.11.008
- Sternini C, Anselmi L, Rozengurt E. Enteroendocrine cells: a site of ’taste’ in gastrointestinal chemosensing. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2008;15(1):73–78. doi: 10.1097/MED.0b013e3282f43a73
- Stecher B. 2015. The roles of inflammation, nutrient availability and the commensal microbiota in enteric pathogen DOI: 10.1128/microbiolspec.MBP-0008-2014
- Nitzan O, Elias M, Peretz A, Saliba W. Role of antibiotics for treatment of inflammatory bowel disease. World J Gastroenterol. 2016;22(3):1078–1087. doi: 10.3748/wjg.v22.i3.1078
- El-Salhy M, Hatlebakk JG, Hausken T. Diet in Irritable Bowel Syndrome (IBS): Interaction with Gut Microbiota and Gut Hormones. Nutrients. 2019;11(8):1824. Published 2019 Aug 7. doi: 10.3390/nu11081824
- Carding S, Verbeke K, Vipond DT, Corfe BM, Owen LJ. Dysbiosis of the gut microbiota in disease. Microb Ecol Health Dis. 2015 Feb 2;26:26191. PMCID:PMC4315779 DOI:10.3402/mehd.v26.26191
- Tariq Jamal Khan, Mohammed Nihal Hasan, Esam I. Azhar, Muhammad Yasir, Association of gut dysbiosis with intestinal metabolites in response to antibiotic treatment,Human Microbiome Journal,Volume 11,2019,100054,ISSN 2452-2317, doi.org/10.1016/j.humic.2018.11.004
- Miwa, Hiroto & Watari, Jiro & Fukui, Hirokazu & Tomita, Toshihiko & Sakurai, Jun & Kondo, Takashi & Matsumoto, Takayuki. (2011). Current understanding of pathogenesis of functional dyspepsia. Journal of gastroenterology and hepatology. 26 Suppl 3. 53-60. DOI: 10.1111/j.1440-1746.2011.06633.x
- O’Neill, C.A., Monteleone, G., McLaughlin, J.T. and Paus, R. (2016), The gut‐skin axis in health and disease: A paradigm with therapeutic implications. BioEssays, 38: 1167-1176. doi:10.1002/bies.201600008. doi:10.1002/bies.201600008
- Kucharska A, Szmurło A, Sińska B. Significance of diet in treated and untreated acne vulgaris. Postepy Dermatol Alergol. 2016;33(2):81–86. doi: 10.5114/ada.2016.59146
- Agnoletti AF, DE Cole E, Parodi A, et al. Etiopathogenesis of rosacea: a prospective study with a three-year follow-up. G Ital Dermatol Venereol. 2017;152(5):418-423.Natural Medicin Journal
- Codoñer FM, Ramírez-Bosca A, Climent E, et al. Gut microbial composition in patients with psoriasis. Sci Rep. 2018;8(1):3812. Published 2018 Feb 28. 10.1038/s41598-018-22125-y
- Teea T. Salmi, Kaisa Hervonen, Kalle Kurppa, Pekka Collin, Katri Kaukinen & Timo Reunala (2015) Celiac disease evolving into dermatitis herpetiformis in patients adhering to normal or gluten-free diet, Scandinavian Journal of Gastroenterology, 50:4, 387-392, DOI: 10.3109/00365521.2014.974204.
- Greuter, T., Navarini, A. & Vavricka, S.R. Clinic Rev Allerg Immunol (2017) 53: 413. doi.org/10.1007/s12016-017-8617-4.
- https://nieuws.kuleuven.be/nl/2015/tweede-brein-speelt-rol-bij-onverklaarde-darmklachten
- Monash University – https://www.monashfodmap.com/
- Fiber Menace – boek – Konstantin Monastyrsky
Belangrijk : Alle informatie op de Website en de inhoud van de blog, inclusief tekst, afbeeldingen en geciteerde statistieken, evenals al het andere materiaal dat hierin is opgenomen (‘de inhoud”), is alleen voor informatiedoeleinden. De inhoud is niet bedoeld als vervanging voor professioneel, medisch advies, medische diagnose en/of behandeling. Negeer geen medisch advies en raadpleeg altijd uw arts als u vragen heeft over een medische aandoening of voordat u iets implementeert dat u heeft gelezen of gehoord in onze inhoud of tijdens eventuele webinars, life video’s, enzovoort. Als bezoeker of gebruiker van de Website verbind je je ertoe op geen enkele wijze en onder geen enkele vorm dan ook het geheel of zelfs een deel van elementen waaruit de Website bestaat te kopiëren, te bewerken, te reproduceren, door te verkopen of op enige andere wijze te gebruiken. zie onze voorwaarden
