Lage bloedsuiker en toch insulineresistent? Hoge bloedsuiker en insulinedeficiënt?
Insulineresistentie DEEL 1
Hoge bloedglucose en de rol van insuline
Voor we ingaan op de rol van insuline, moeten we ons de vraag stellen:
Wat veroorzaakt hoge bloedsuiker?
in één woord : koolhydraten
Maar hoe komt dit dan?
Iedereen heeft op elk gegeven moment glucose (een vorm van suiker) in zijn bloed.
Normaliter is dit +/- 4g (een koffielepel of klontje). (1)
Dit klein reserve dat constant circuleert in onze bloedbaan dient voor de ‘fight or flight’ reactie.
Een soort van noodbrandstof dus, voor kritische situaties.
Komt er meer in onze bloedbaan, bvb door het eten van suikerrijke / koolhydraatrijke voeding, dan zal ons lichaam reageren en insuline aanmaken om deze suiker zo snel mogelijk uit onze bloedbaan te krijgen. Ons lichaam weet immers heel goed dat teveel suiker toxisch is. lees er meer over in Suiker, toxisch en verslavend
Suiker is een vorm van energie.
Het kan dus de cellen in het lichaam voorzien van de energie die ze nodig hebben voor het uitvoeren van (kritische) functies.
Van brandstof voor de hersenen tot energiebron voor de spieren bij intensief sporten.
Wanneer je een standaard dieet eet, dus volgens de huidige voedingsrichtlijnen, dan komt de meeste suiker in het bloed in de vorm van koolhydraten.
Koolhydraten zijn dus een vorm van suiker.
Ze zitten in veel meer dan je denkt en niet alleen in de voor de hand liggende snoep en koekjes.
Brood, pasta, rijst, aardappelen en andere zetmeelrijke groenten zoals wortelen, maïs, bonen, erwten, linzen enz… bevatten heel veel koolhydraten.
Dit in tegenstelling tot de zetmeelarme groenten zoals bladgroenten, komkommers, broccoli, pepers, … check de voedingslijsten met koolhydraatwaarde waarde in Keto Food – wat kan ik eten?
Weet jij hoeveel suiker in je voeding zit?
Wanneer je een voedingslabel leest, kijk je best eerst naar de ingrediënten en dan naar de voedingswaarde.
Echt eten heeft geen label!
Puur en onbewerkte voeding heeft altijd voorrang! Maar ook daar zijn er goede en minder goede keuzes.
Bekijk zeker eens onderstaande video. Misschien wat kort door de bocht, want er speelt uiteraard meer dan alleen de hoeveelheid ‘suiker’. Ook vertering, absorptie, etc. spelen een rol en hebben een invloed op hoe ons lichaam reageert. M.a.w. ‘ook hoe bewerkt of onbewerkt een product is.’
Desalniettemin zullen menig mensen versteld staan van hoeveel suiker er zit in dingen waar je het niet van verwacht.
The shocking amount of sugar hiding in your food - BBC
Zoals je ziet, bevatten heel veel fruitsoorten, met uitzondering van enkele bessen, een hoog gehalte aan koolhydraten.
Fruitsappen (zonder de vezels) zijn dan ook ‘koolhydraatbommetjes‘ die net zoveel suiker kunnen bevatten als frisdrank. lees meer in ‘is fruit echt gezond? Fructosegevaar’
Maar zoals eerder vermeld, gaat het niet alleen om de hoeveelheid suiker in een bepaald voedingsmiddel. Het gaat er ook over hoe snel je deze suikers absorbeert en dus hoe ze je bloedglucose beïnvloeden.
Uit onderzoek blijkt dat dit vaak heel andere resultaten geeft dan je zou verwachten en dat het dus niet zozeer de glycemische index (dus de hoeveelheid suiker) is, maar de glycemische lading (de bloedsuikerstijging die het teweeg brengt) die van belang is. (2)(3) Lees er meer over in Glycemische index en glycemische lading.
Op de tabel hieronder zie je hoe een normale portie van een bepaald voedsel je bloedglucose beïnvloedt.
Deze tabel is samengesteld met informatie uit het onderzoek van de studie van Dr. David Unwin et al. “It is the glycaemic response to, not the carbohydrate content of food that matters in diabetes and obesity” (2)
Dr. David Unwin is senior partner van de Norwood Surgery in Southport, waar hij sinds 1986 als huisarts werkt. De afgelopen jaren was hij klinisch adviseur van het Royal College of General Practitioners op het gebied van diabetes. Hij staat bekend als pionier van de koolhydraatarme aanpak in het VK.
Let wel: dit gaat enkel over de zogenoemde ‘available carbohydrates’ oftewel ‘beschikbare koolhydraten’ en houdt geen rekening met de fermentatie en omzetting in energie van oplosbare vezels door onze darmbacteriën. (6)(7)(daarover later meer)
Verborgen suikers
Suiker zit ook vaak verstopt onder andere namen
Maltose, dextrose, HFCS, dextrine, maïsstroop, tapiocasiroop, agave nectar, kokosnectar, honing, fruitsapconcentraat, molasse, maltitol, mannitol, ACE-K, cyclamaat, rijststroop, appeldiksap, fructose, druivensuiker, galactose, gerstemout, maïsstroop, malt, moutsuiker, ribose, sorbitol, melksuiker, … om nog maar te zwijgen van de E-nummers waarachter ze kunnen verstopt zitten. meer hierover in Zoetstoffen en Keto
Het is dus belangrijk om de ingrediëntenlijst en de voedingslabels te controleren. lees er meer over in Ingrediënten en voedingslabels lezen
Wat zijn koolhydraten dan precies?
Het woord ‘koolhydraten’ of ‘carbs’ (carbohydrate) verwijst eigenlijk naar een bepaald type molecule in dit voedsel.
Deze moleculen, zoals zetmeel, zijn ketens van suikereenheden die ons lichaam niet zomaar kan gebruiken.
Tijdens de vertering worden deze ketens opgesplitst in aparte suikerdeeltjes zodat ons lichaam ze kan opnemen.
Deze suikermoleculen zijn meestal in de vorm van glucose.
Dat is de reden dat telkens je koolhydraten eet, je bloedsuiker de hoogte in gaat.
Je absorbeert de suiker direct in de bloedbaan.
Lees meer over koolhydraten in Macronutriënten en Micronutriënten.
De rol van insuline
Wanneer suiker in onze bloedbaan terechtkomt, moet het nog een weg afleggen vooraleer het in de cel als energie kan worden gebruikt. Dat is waar insuline in actie komt.
Insuline is een hormoon, een soort van chemische boodschapper, die wordt aangemaakt in de alvleesklier (pancreas), meer bepaald door de bètacellen in de “Eilandjes van Langerhans”.
Je kan insuline zien als een soort gids die de glucose in onze bloedbaan begeleidt naar onze celmembranen en daar de toegang tot de cellen mogelijk maakt.
Een teveel aan glucose kan in onze lever en spieren worden opgeslagen onder de vorm van glycogeen, die dan dient als een soort reserve voor wanneer onze bloedsuikerspiegel te laag is.
Echter is de opslag van glycogeen in de lever en de spieren heel beperkt (maximum 70 – 100 g in de lever en 250 tot 400g in de spieren) en wordt de rest opgeslagen als vet (triglyceriden) in onze vetcellen.
Een ‘vetreserve’ voor later, wanneer eten schaars is.
Insuline wordt dan ook het vetopslag hormoon genoemd en als je er te veel van aanmaakt kom je aan. lees meer in ‘Waarom worden we dik’ en Hoe insuline werkt om onze bloedsuiker te reguleren en waarom een traditioneel dieet ons insulineresistent maakt.
Echter is niet alleen de gewichtstoename een mogelijks probleem.
De gevaren van te hoge bloedsuiker en hyperinsulinemie
Wat is te hoog?
De generale maatstaf die wordt aangenomen voor een nuchtere bloedglucose is <100 mg/dl (tussen 70 en 99 mg/dL) en <140ml/dl voor een postprandiale bloedglucose. (2u na de maaltijd). (4)
Nuchter betekent ongeveer het equivalent van die 1 koffielepel suiker die constant circuleert in ons bloed. (1)
Ons lichaam is een doorgedreven intelligente machine die steeds probeert om in een homeostatic state oftewel stabiele toestand te blijven en wanneer onze bloedsuikerspiegel stijgt, zal de alvleesklier dus snel reageren door insuline aan te maken en de bloedbaan in te sturen om zo het bloedsuikergehalte weer op een normaal niveau te krijgen.
Als je voedsel eet dat veel koolhydraten bevat, zal je bloedsuikerspiegel heel snel de hoogte in gaan.
Een te hoge bloedsuiker kan heel wat schade aanrichten aan onze bloedvaten en organen en leiden tot heel wat niet zo voor de hand liggende aandoeningen, alsook aandoeningen geassocieerd met diabetes type 2, zoals blindheid, nierfalen, amputaties, enz…
Wie eet volgens het ‘Westers’ dieet , haalt meer dan 50% van zijn calorieën uit koolhydraten (suikers), meestal ligt dit zelfs boven de 60%.
Zo’n enorme hoeveelheid suikers zorgt voor een aanzienlijke stijging van de bloedsuikerspiegel die ons lichaam dus zo snel mogelijk naar beneden probeert te krijgen.
Het bekende ‘suikerdipje’ na het eten van een maaltijd overladen met koolhydraten.
Wat doen de meeste mensen dan, ze grijpen naar een ‘suikerrijke’ snack, waardoor de bloedsuiker opnieuw stijgt en er opnieuw insuline moet aangemaakt worden.
Een vicieuze cirkel waarbij niet alleen de bloedglucose constant hoog is, maar ook insuline constant hoog is, is niet alleen giftig voor ons lichaam, onze cellen worden ook steeds minder gevoelig voor insuline en dit leidt tot insulineresistentie, diabetes type 2 en vele andere metabole en chronische aandoeningen.
Wie een keto dieet volgt, haalt slechts 5 à 10 % van zijn energie uit koolhydraten, de rest komt van gezonde vetten en proteïnen.
Dat is dan ook meteen één van de redenen waarom het Keto dieet of de Keto levensstijl zo effectief is in het terugdraaien van insulineresistentie en diabetes type 2. (5)
meer hierover in ‘Diabetes type 2, niet alleen een suikerkwestie maar ook een kwestie van ontsteking.’
Lees ook de andere artikels uit de insulineresistentie reeks
referenties
- Wasserman D. H. (2009). Four grams of glucose. American journal of physiology. Endocrinology and metabolism, 296(1), E11–E21. https://doi.org/10.1152/ajpendo.90563.2008
- Unwin, D., Haslam, D., & Livesey, G. (2016). It is the glycaemic response to, not the carbohydrate content of food that matters in diabetes and obesity: The glycaemic index revisited. Journal of Insulin Resistance, 1(1), 9 pages. doi:https://doi.org/10.4102/jir.v1i1.8
- Powers, M. A., Cuddihy, R. M., Wesley, D., & Morgan, B. (2010). Continuous glucose monitoring reveals different glycemic responses of moderate- vs high-carbohydrate lunch meals in people with type 2 diabetes. Journal of the American Dietetic Association, 110(12), 1912–1915. https://doi.org/10.1016/j.jada.2010.09.010
- https://www.diabetes.co.uk/diabetes_care/blood-sugar-level-ranges.html
- Wang, L. L., Wang, Q., Hong, Y., Ojo, O., Jiang, Q., Hou, Y. Y., Huang, Y. H., & Wang, X. H. (2018). The Effect of Low-Carbohydrate Diet on Glycemic Control in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Nutrients, 10(6), 661. https://doi.org/10.3390/nu10060661
- McCleary, BV, McLoughlin, C, Charmier, LMJ, McGeough, P. Measurement of available carbohydrates, digestible, and resistant starch in food ingredients and products. Cereal Chem. 2019; 97: 114– 137. https://doi.org/10.1002/cche.10208
- Englyst, K. N., Liu, S., & Englyst, H. N. (2007). Nutritional characterization and measurement of dietary carbohydrates. European journal of clinical nutrition, 61 Suppl 1, S19–S39. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.160293
