DE ROL VAN STATINES
Zijn cholesterolverlagers nuttig of nutteloos?
Drie belangrijke vragen die je je moet stellen voor je overweegt om statines te nemen :
- Voorkomen cholesterolverlagers hart- en vaatziekte?
- Leef je langer door?
- Wat met de schadelijke bijwerkingen?
Statines (cholesterolverlagers) worden voorgeschreven zoals snoepjes. Dat zijn ze echter helemaal niet.
1,5 miljoen Belgen slikt statines!
Zo blijkt ook uit het meest recente KCE rapport van het Federaal Kenniscentrum voor de gezondheidszorg.
waarin zij stipuleren :
- Het gebruik van statines is de laatste 12 jaar vertwintigvoudigd!
- 1 op de 5 Belgen neemt statines vanaf de leeftijd van 35 jaar of ouder.
- ze kosten de ziekteverzekering jaarlijks meer dan 215 miljoen €
Het KCE pleit ervoor om het gebruik van statines te beschouwen als een element van een globaal cardiovasculair preventiebeleid.
Een wijziging van levensstijl, zoals stoppen met roken, meer lichaamsbeweging en gezonde voeding zouden daarbij voorrang moeten krijgen.
Meer dan 80% van de Belgen tussen de 35 en 74 jaar heeft een teveel aan slechte cholesterol.
Maar wat is slechte en goede cholesterol eigenlijk? En is een hogere cholesterol echt ongezond? Hierover vind je een gedetailleerde uitleg in Cholesterol, the good, the bad, …
Een statine, het pilletje dat je cholesterol moet verlagen, doet zijn job zeker wel. maar het doet veel meer dan dat.
Zo zijn er ook heel wat negatieve kanten aan het gebruik van statines.
De zeer beperkte voordelen wegen vaak niet op tegen de vele nadelen (o.a. bijwerkingen) die het gebruik van cholesterolverlagers met zich meebrengt.
De voordelen of nadelen van statines
en mogelijke andere opties
Meerdere studies hebben aangetoond dat een LCHF (low carb – high fat) dieet het aantal LDL deeltjes verlaagt en zelfs kan zorgen dat de kleine ‘slechte’ LDL deeltjes veranderen naar grote ‘goede’ LDL deeltjes.
Er is ook steeds meer en meer wetenschappelijk ondersteund bewijs dat het nemen van cholesterolverlagers geen noemenswaardig effect hebben de levensverwachting van mannen. Meer nog, voor vrouwen zouden ze zelfs schadelijk kunnen zijn.
Recente studies over de effecten van ‘statines’ tonen aan dat de bijwerkingen van deze cholesterolverlagers gevaarlijk en onderschat zijn.
Ze zijn in tegenspraak met de algemeen verspreidde opvatting dat deze cholesterolverlagers levens redden en een radicale herziening van het gebruik van de medicijnen werd geëist door de specialisten ter zake.
Statines worden ook in verband gebracht met ernstige en invaliderende bijwerkingen waaronder
- diabetes
- spierpijn
- staar
- lever disfunctie
- vermoeidheid
- geheugenverlies
- …
Het onderzoek onthult dat patiënten “misleid” worden over de “overdreven” voordelen van deze medicijnen en concludeerde dat de behandeling met cholesterolverlagers slechts tot een verbazend kleine overlevingskans zou leiden.
The British Medical Journal, die deze bevindingen publiceerde, riep op tot een herziening van de ‘voorschrift richtlijnen van cholesterolverlagers’ die bij wijze van routine gegeven worden aan meer dan 12 miljoen patiënten.
Patients have been manipulated and misled over these drugs
Professor Jesper Hallas leidde het beoordelende onderzoek van 11 grote studies over statines, zowel bij mensen met een laag als mensen met een hoog risico op hartziekten.
Deze mensen werden tot 6 jaar opgevolgd. De ene groep kreeg de cholesterolverlager, de andere groep een placebo.
Het onderzoek concludeerde :
Het behandelen met statines resulteert in een verrassend kleine gemiddelde verlenging van de levensduur
De cholesterolverlagers verhoogden de overlevingskans met slechts 3 dagen voor diegenen die nog niet gediagnosticeerd werden met hartziekten of geassocieerde symptomen.
Patiënten met een voorgeschiedenis van hartinfarct, beroerte of geassocieerde symptomen verhoogden hun overlevingskans met 4 dagen.
Dr. Aseem Malhotra, een gerenommeerd cardioloog in de UK, heeft al vele malen gewezen op de gevolgen van statines en dat het aanpassen van voeding en levensstijl mogelijks veel betere opties zijn. Hij is eveneens auteur van het ‘Pioppi Dieet‘. Een voedings- en levensstijl die hij zelf verkiest boven statines.
update 17.06.2021 :
Cardioloog Aseem Malhotra heeft een nieuw boek geschreven dat de voedings- en farmaceutische industrie zal haten.
Het boek komt uit in augustus 2021 en heet ‘A Statin Free Life‘
Neem je statines of is je cholesterol verhoogd en je dokter geneigd om je statines voor te schrijven? Maak je je zorgen over je cholesterol? Dan raad ik je aan om dit boek zeker te lezen.
Het is gebaseerd op tien jaar van zijn eigen onderzoek en ervaring en legt de nadruk op ethische, evidence-based medische praktijken.
Het is geschreven om patiënten, leden van het publiek, artsen en cardiologen te onderwijzen en te machtigen met kennis en onderbouwde wetenschap.
Reserveren kan via amazon.nl of bol.com
Update 13/07/2021
Nog voor het boek van Dr. Malhotra verkrijgbaar is, duikt er plots een nieuwe studie op die beweert dat het stoppen van statines gelinkt zou zijn aan sterfte en cardiovasculaire gebeurtenissen bij ouderen.(1)
Dit recent onderzoek dat waarschuwt voor het stoppen met statines wordt door Zoe Harcombe weerlegd op haar blog.
Zoë Harcombe, onderzoeker, auteur, blogger en publieke spreker op het gebied van voeding en gezondheid. Haar specifieke interessegebieden/expertise zijn voedingsrichtlijnen voor de volksgezondheid (vooral vet in de voeding), voeding en obesitas.
Zoë Harcombe behaalde haar Ph.D. in volksgezondheid en voeding. De volledige titel van haar proefschrift is: “Een onderzoek van de gerandomiseerde gecontroleerde studie en epidemiologisch bewijs voor de introductie van aanbevelingen voor voedingsvet in 1977 en 1983: een systematische review en meta-analyse“. (2)
Zoë doet onderzoek op het gebied van voeding, dieet, dieetadvisering, dieetgerelateerde gezondheid en obesitas en leest, schrijft en praat zo veel mogelijk uren, zeven dagen per week over deze onderwerpen. Haar doel en drive is om de obesitasepidemie te keren.
Op website vind je zeer interessante artikels en gaat ze ook dieper in op gepubliceerde studies, die ze zo nodig tot op de bodem uitspit om het publiek de correcte informatie te kunnen geven.
Ze krijgt dan ook vaak aanvragen om studies te beoordelen en dat deed ze ook met deze studie die recent gepubliceerd werd in JAMA Open Network, met als titel ‘stopping statins linked to death and cardiovascular events in the elderly.’(1)
Enkele aandachtspunten betreft deze studie waarmee Zoë Harcombe haar artikel start :
- De studie beoordeelde gegevens van inwoners van Italië, 65 jaar of ouder, die reeds verschillende medicijnen gebruikten en vervolgens stopten met de statines terwijl ze wel doorgingen met de andere medicijnen.
- Ongeveer 4.000 patiënten die stopten met statines werden vergeleken met hetzelfde aantal patiënten dat statines bleef krijgen.
- De studie meldde dat in vergelijking met mensen die doorgingen met statines, mensen die stopten met statines 24% meer ziekenhuisopnames voor hartfalen, 14% hogere ziekenhuisopnames voor een cardiovasculaire uitkomst, 15% meer sterfgevallen door welke oorzaak dan ook en 12% meer spoedopnames in het ziekenhuis voor gelijk welke oorzaak.
- Dat waren de relatieve risico’s. Het absolute risicoverschil voor het grootste aantal (24%) was 12,5 per 1.000 persoonsjaren.
- Er waren verschillende niet-bevindingen. Zo was er geen verschil in ziekenhuisopnames voor cerebrovasculaire aandoeningen (beroertes), ischemische hartaandoeningen en neurologische aandoeningen tussen degenen die stopten met de statine en degenen die dat niet deden.
- Er waren procedure problemen in het onderzoek, waaronder het feit dat men niet zomaar kan aannemen dat mensen die een recept afhalen ook werkelijk de medicijnen hebben ingenomen. Ook kon een patiënt in de ‘stopgezet’-groep worden gematched met iemand die ook stopte met statines, maar dit minstens 180 dagen later deed dan zij.
- De reden van stoppen van de statines is belangrijk. Als patiënten stopten omdat het cholesterolgehalte laag was, zou een laag cholesterolgehalte in verband kunnen worden gebracht met een hoger aantal gebeurtenissen – het stoppen met de statine zou gewoon de marker kunnen zijn. Als patiënten stopten omdat er bijwerkingen waren, moeten ze worden gerespecteerd omdat ze weloverwogen keuzes maken bij het afwegen van ervaren schade versus mogelijk voordeel.
Lees de hele analyse in ‘Stopping Statins’ op haar website
De uitzonderingen
Maar er zijn uitzonderingen
Zoals reeds omschreven in Cholesterol, the good, the bad, … zijn er verschillende soorten cholesterol, waarvan sommige heel belangrijk voor onze gezondheid, omdat ze vitaminen en mineralen ronddragen in het lichaam en omdat ze gebruikt worden voor de productie van hormonen.
Ik heb het dan niet over de HDL (high density lipoprotein), die beschouwt iedereen als goed.
Maar wel over de LDL (low density lipoprotein), de zogezegde ‘slechte’ cholesterol.
Bij LDL maken we een onderscheid tussen de sd (small density) LDL oftewel kleine, dichte LDL deeltjes en de VLDL (very low density).
Onze lever maakt de VLDL oftewel de grote deeltjes, vol met vet en triglyceriden.
De LDL transporteert cholesterol naar de weefsels voor aanmaak van nieuwe cellen en herstel van oude cellen.
De VLDL drijven dus rond in ons bloed om hun taak te vervullen.
Deze LDL deeltjes hebben een bepaalde levensduur en hoe ouder dit deeltje wordt, hoe kleiner het wordt.
VLDL wordt dan sdLDL, dewelke dan verondersteld worden om terug te worden geabsorbeerd in de lever waar ze vernietigd worden.
Dit gebeurt door middel van receptoren.
Wanneer deze sdLDL deeltjes zich binden met suiker (glycatie) en/of geoxideerd geraken, kunnen ze zich een weg banen door de bloedvaten waar ze geabsorbeerd worden door de macrofagen in een poging om ze te vernietigen.
Deze deeltjes zijn echter onverteerbaar en daardoor eindigen ze als plaque in de aderen.
De glycatie ontstaat door te binden met suiker en dat is ook wat er gebeurt bij mensen met diabetes type 2.
Bij mensen waar hypercholesterolemie in de familie voorkomt, zijn er minder receptoren in de lever, waardoor de sdLDL deeltjes langer in het bloed blijven en eveneens plaque veroorzaken.
“Voor deze mensen helpen statines wel om de sdLDL te verlagen”, aldus prof. Sikaris.
De LDL gaat dus terug naar de lever, maar wanneer er een genetische abnormaliteit is, waarbij de receptoren falen, stapelt de LDL zich op in het bloed.
Deze abnormaliteit is zeldzaam, maar ze komt voor.
De controle van de receptoren voor LDL is een drieluik:
- De proteïne rond de LDL -> Apo B
- De proteïne op de levercel -> LDL receptor
- De proteïne PCSK9
Zoals bij alles, zijn het de uitzonderingen die de regel bevestigen.
Er zijn dus uitzonderlijke gevallen van personen op een low carb, ketogeen dieet waar een overdreven stijging van cholesterol vastgesteld werd.
- Bij 1/3de van deze personen is LP(a) present.
LP(a) is LDL met een staartje. Hoe hoger de aanwezigheid van LP(a), hoe hoger het risico op hartzieken.
- Bij 5% van deze mensen is het de aanwezigheid van de proteïne PCSK9 die voor problemen kan zorgen.
Normaal bindt LDL met een receptor, waarna ze door de cel wordt opgenomen en de LDL vernietigd wordt. De receptor gaat dan terug uit de cel om meer LDL te halen en deze terug in de cel te brengen.
PCSK9 echter, markeert zowel de LDL als de receptor en vernietigt beide.
Dit kan schadelijk zijn omdat ook de receptor verloren gaat, maar daar is nog geen zekerheid over. Meer informatie en onderzoek is nodig. ” Aldus Prof. Ken Sakaris
Familiale hypercholesterolemie
Mensen met FH (familiale hypercholesterolemie) worden meestal direct een PCSK9-remmer voorgeschreven.
Deze grijpt in door PCSK9, zoals de naam het zelf zegt, te remmen en daarmee de afbraak van de receptoren te voorkomen.
Hierdoor kan er meer LDL uit de bloedbaan gehaald worden.
Echter, hoewel deze middelen wel degelijk de cholesterol verlagen, is er tot nog toe geen bewijs dat ze voordelen bieden op gebied van hart- en vaatziekte.
bekijk deze video van Prof. Ken Sikaris
Update 01/03/2021
Een aanrader is het recent verschenen boek ‘De Cholesterol Mythe’ van Daan de Wit.
Hierin bespreek hij ook Familiale Hypercholesterolemie. Grappig eigenlijk dat zijn boek dezelfde naam heeft als het artikel dat ik enkele jaren geleden schreef over cholesterol. Maar ik ben zeer blij dat er een Nederlandstalig boek verschenen is en ik raad iedereen aan om het te lezen. Of je je nu zorgen maakt om je cholesterol of niet.
Lees ook onderstaande artikels
bronnen en referenties
- Kristensen ML, Christensen PM, Hallas J. The effect of statins on average survival in randomised trials, an analysis of end point postponement. BMJ Open. 2015 Sep 24;5(9):e007118. doi: 10.1136/bmjopen-2014-007118. PMID: 26408281; PMCID: PMC4593138.
- Hansen MR, Hróbjartsson A, Pottegård A, Damkier P, Larsen KS, Madsen KG, dePont Christensen R, Kristensen MEL, Christensen PM, Hallas J. Postponement of Death by Statin Use: a Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Clinical Trials. J Gen Intern Med. 2019 Aug;34(8):1607-1614. doi: 10.1007/s11606-019-05024-4. Epub 2019 May 9. PMID: 31073857; PMCID: PMC6667545.
- The effect of statins on average survival in randomised trials, an analysis of end point postponement – bmjopen-2014-007118
- Beyond Confusion and Controversy, Can We Evaluate the Real Efficacy and Safety of Cholesterol-Lowering with Statins? – Journal of Controversies in Biomedical Research 2015; 1(1):67-92.
- Dr. Zoe Harcombe – CTSU funding from drug companies – http://www.zoeharcombe.com/2014/08/ctsu-funding-from-drug-companies/
- Doctors’ fears over statins may cost lives, says top medical researcher – The Gardian – artikel
- Statins drugs ineffective heart drug – .express.co.uk
- Huffingtonpost/dr-aseem-malhotra/great-statin-con_b_9607316.
- Statin usage – about-the-survey
- KCE rapport statines 2019
https://kce.fgov.be/sites/default/files/atoms/files/KCE_306A_Rol_statines_Synthese.pdf - https://kce.fgov.be/nl/de-rol-van-statines-bij-de-primaire-preventie-van-hart-en-vaatincidenten
- Cordon A, De Meester C, Gerkens S, Roberfroid D, De Laet C. De rol van statines bij de primaire preventie van hart- en vaatincidenten – Synthese. Health Technology Assessment (HTA). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). 2019. KCE Reports 306As. D/2019/10.273/05
- Chou R, Dana T, Blazina I, Daeges M, Bougatsos C, Grusing S, Jeanne TL. Statin Use for the Prevention of Cardiovascular Disease in Adults: A Systematic Review for the U.S. Preventive Services Task Force [Internet]. Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality (US); 2016 Nov. Report No.: 14-05206-EF-2. PMID: 27905702.
- Pottegård A, Clark P, Friis S, Hallas J, Lund L. Long-term Use of Statins and Risk of Renal Cell Carcinoma: A Population-based Case-Control Study. Eur Urol. 2016 May;69(5):877-82. doi: 10.1016/j.eururo.2015.10.020. Epub 2015 Oct 23. PMID: 26603781.
update ref
- Rea F, Biffi A, Ronco R, Franchi M, Cammarota S, Citarella A, Conti V, Filippelli A, Sellitto C, Corrao G. Cardiovascular Outcomes and Mortality Associated With Discontinuing Statins in Older Patients Receiving Polypharmacy. JAMA Netw Open. 2021 Jun 1;4(6):e2113186. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2021.13186. PMID: 34125221; PMCID: PMC8204202.
- Harcombe Z, Baker JS, Cooper SM, et al. Evidence from randomised controlled trials did not support the introduction of dietary fat guidelines in 1977 and 1983: a systematic review and meta-analysis [published correction appears in Open Heart. 2015;2(1). pii: openhrt-2014-000196corr1. doi: 10.1136/openhrt-2014-000196corr1]. Open Heart. 2015;2(1):e000196. Published 2015 Jan 29. doi:10.1136/openhrt-2014-000196
