Is bottenbouillon een goede bron van calcium?
Bottenbouillon is gezond, dat is een feit, maar niet om de reden die veel mensen denken.
Het is een mythe dat bottenbouillon een rijke bron van mineralen en sporenelementen zoals calcium, magnesium, kalium, fosfor en andere sporenelementen zou zijn omdat deze mineralen en sporenelementen tijdens het kookproces uit de botten in de bouillon zouden lekken.
Logischerwijs zou je er kunnen vanuit gaan dat bottenbouillon een uitstekende bron van calcium is.
Zoals vermeld in het artikel Bottenbouillon – Waarheid en Mythe , bestaat bot voor ongeveer 50% uit mineralen, waarvan het grootste aandeel calciumfosfaat is, een combinatie van calcium en fosfor in een formatie die hydroxyapatiet (vaak ook hydroxylapatiet) wordt genoemd.
Tot 50% bij volume en 70 % bij gewicht van menselijk bot is een gemodificeerde vorm van hydroxyapatiet, bekend als botmineraal. (1)(2)(3)
Bot bevat ook kleine hoeveelheden magnesium, natrium, kalium, zwavel en andere sporenelementen.
Toch komen slechts kleine hoeveelheden van deze mineralen in de bouillon terecht, zelfs als die op de juiste manier is gemaakt en met toevoeging van azijn of wijn om de voedingsstoffen aan de botten te onttrekken.
De meest grondige studie hieromtrent vond plaats in 1934 toen McCance, Sheldon en Whittleson van het King’s College Hospital te Londen in Archives of Disease in Childhood rapporteerden dat het calciumgehalte van verschillende soorten bottenbouillon 5,2 tot 28,6 mg per 100 cc, of dus maximum ongeveer 71mg per tas bouillon van 250ml was.
Ze vergeleken dit met de 119 tot 128 mg per 100 cc in koemelk, respectievelijk dus maximum ongeveer 307g in groot glas melk. (250ml)
De onderzoekers rapporteerde het hoogste gehalte in de bouillon bereid met groenten. (4)
Vergelijk dit met de gangbare ‘merk’ bouillons uit de supermarkt, waar dit gehalte voor eenzelfde hoeveelheid (+/- 240ml) varieert tot 14mg voor runderbouillon en 9mg voor kippenbouillon.
Je zou dit makkelijk kunnen wijten aan de ‘lage’ kwaliteit of bereidingswijze, maar zelfs populaire merken uit de ‘gezonde voedingsniche’ geven geen echt merkelijk hogere waarde als het op gehalte aan mineralen aankomt.
Uiteraard speelt de kwaliteit van de ingrediënten zeker een rol, want de beenderen en eventueel het vlees dat gebruikt wordt in de bouillon leveren wel de aminozuren (eiwitten) op die de collageen (en gelatine) in de bouillon vormen.
En die haal ik liever uit botten en vlees van gezonde, niet met antibiotica behandelde of met GGM graan/maïs volgepropte dieren.
Als er zo weinig calcium inzit, hoe kan bottenbouillon dan bijdragen aan gezonde sterke botten?
Lig het dan misschien aan de samenstelling en de verhouding van de mineralen in de bouillon waardoor deze beter opneembaar zijn?
Misschien deels, maar ook de andere mineralen zijn maar heel miniem aanwezig in bottenbouillon.
Er zijn ook nog enkele anderen die zelf hun eigen analyse/tests gedaan hebben, met eveneens zeer lage gehaltes aan mineralen als resultaat. Zo ook Lawrence Dubois, manager van Salt Spring Natureworks. (5)
De gegevens van de analyse vind je hier.
Ben je dan niet beter af met een calciumsupplement?
Neen.
Botopbouwende supplementen zijn vaak geformuleerd met een hoog gehalte aan moeilijk opneembare vormen van calcium en zonder volledige aanvulling van andere mineralen waardoor ze heel vaak slecht geabsorbeerd kunnen worden.
Jullie weten ondertussen wel hoe ik hierover denk.
Alles in de natuur komt in een goed samengesteld pakketje
Bot is immers niet alleen opgebouwd uit calcium. Eigenlijk is bot gebouwd op een steiger van collageen.
Bottenbouillon is een rijke bron van collageen!
En laat het nu net die collageen zijn die de belangrijkste botopbouwende component is.
Dat is dus hoe bottenbouillon, ondanks zijn lage calciumgehalte, bijdraagt tot gezonde botten.
Maar bottenbouillon en de collageen/gelatine die het aanlevert, bieden mogelijks ook andere gezondheidsvoordelen.
Bottenbouillon :
- bevat meer dan 19 makkelijk opneembare essentiële en niet-essentiële aminozuren (de bouwstenen van proteïne)
- is een rijke bron van collageen/gelatine, wat helpt met de vorming van botten, spieren en kraakbeen, bindweefsels, …
- bevat voedingsstoffen die de vertering, immuniteit en hersenfunctie ondersteunen
Bottenbouillon kan dus wel Moeder Natuur’s multivitamine genoemd worden.
Al zijn er niet echt studies die specifiek bottenbouillon zelf onderzocht hebben, de nutriënten die een goede bottenbouillon bevat zijn dat wel. Je zou dus kunnen stellen dat de echte kracht van de bouillon daarin schuilt.
Enkele mogelijke voordelen :
- Ontstekingen remmen : de glycine in de bouillon kan mogelijks ontstekingen verminderen en heeft een anti-oxidatieve werking. (6)
- Gewichtsverlies ondersteunen : bottenbouillon is arm aan calorieën, maar geeft een voldaan gevoel en werk verzadigend. Mogelijks door de aanwezige gelatine. (7)(8)
- Ondersteuning voor het spijsverteringsstelsel (herstel slijmlaag en makkelijk verteerbaar) en helpt om giftige stoffen te verwijderen (detox) (9)(10)(11)
- Ondersteuning voor onze gewrichten : glucosamine en chondroïtine zouden kraakbeenverlies remmen en gewrichtsontsteking kunnen tegengaan. (12)(13)
- Bevorderen van slaap en hersenfunctie en prestatie : glycine werkt samen met taurine en GABA als remmende neurotransmitter wat zorgt voor een gemakkelijke overdracht van zenuwimpulsen. (14)(15)(16)
Veel van de voordelen van bottenbouillon zijn dus eigenlijk te danken aan het collageengehalte/ gelatine en daarmee dus de aminozuren in de bouillon.
Check de merken van commercieel beschikbare bouillon die ik aanbeveel in Coach Sofie’s Keto Keuken Voorraadlijst of check het recept van de Homemade Bottenbouillon en maak hem zelf!
Lees meer over De Vele voordelen van bottenbouillon en collageen/gelatine en waarom het toevoegen van een collageen supplement onder de vorm van collageen peptides wel degelijk een goede keuze is, in het bijzonder als je hem niet zelf maakt en al zeker als je helemaal geen of heel weinig bouillon consumeert.
Collageen heeft immers nog andere belangrijke werkingen buiten het bijdragen tot en onderhouden van een goede botstructuur.
Ontdek er alles over in Voedzame bottenbouillon – de Multivitamine van Moeder Natuur en Collageen : de botopbouwende kracht van bottenbouillon
check ook het recept voor Huisgemaakte Kippenbouillon en maak meteen een heerlijke Keto Vol-au-Vent
bronnen en referenties
- Functionele Histologie – L.C. Junqueira en J. Carneiro – bewerkt door dr. E. Wisse, dr. P. Nieuwenhuis, dr. L.A. Ginsel
- Institute of Medicine (US) Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium; Ross AC, Taylor CL, Yaktine AL, et al., editors. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington (DC): National Academies Press (US); 2011. 2, Overview of Calcium. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56060/
- Nourishing Broth – An Old-Fashioned Remedy for the Modern World – Sally Fallon & Kaayla T Daniel
- McCance RA, Sheldon W, Widdowson EM. Bone and vegetable broth. Arch Dis Child. 1934;9(52):251‐258. doi:10.1136/adc.9.52.251
- Bone Broth Analysis – website alive.com/health/bone-broth-analysis-reader-research
- APA Zhong, Zhia; Wheeler, Micheal D.b; Li, Xianglib; Froh, Matthiasb; Schemmer, Peterb; Yin, Mingb; Bunzendaul, Hartwigc; Bradford, Blaird; Lemasters, John J.a L-Glycine: a novel antiinflammatory, immunomodulatory, and cytoprotective agent, Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care: March 2003 – Volume 6 – Issue 2 – p 229-240
- Rubio IG(1), Castro G, Zanini AC, Medeiros-Neto G.Oral ingestion of a hydrolyzed gelatin meal in subjects with normal weight and in obese patients: Postprandial effect on circulating gut peptides, glucose and insulin.Eat Weight Disord. 2008 Mar;13(1):48-53 DOI: 10.1007/BF03327784 PMID: 18319637
- Ananda Hochstenbach-Waelen, Margriet S. Westerterp-Plantenga, Margriet A. B. Veldhorst, Klaas R. Westerterp, Single-Protein Casein and Gelatin Diets Affect Energy Expenditure Similarly but Substrate Balance and Appetite Differently in Adults, The Journal of Nutrition, Volume 139, Issue 12, December 2009, Pages 2285–2292, https://doi.org/10.3945/jn.109.110403
- Frasca G, Cardile V, Puglia C, Bonina C, Bonina F. Gelatin tannate reduces the proinflammatory effects of lipopolysaccharide in human intestinal epithelial cells. Clin Exp Gastroenterol. 2012;5:61‐67. doi:10.2147/CEG.S28792
- Wang, B., Wu, G., Zhou, Z. et al. Glutamine and intestinal barrier function. Amino Acids 47, 2143–2154 (2015). https://doi.org/10.1007/s00726-014-1773-4
- Zhong, Zhia; Wheeler, Micheal D.b; Li, Xianglib; Froh, Matthiasb; Schemmer, Peterb; Yin, Mingb; Bunzendaul, Hartwigc; Bradford, Blaird; Lemasters, John J.a L-Glycine: a novel antiinflammatory, immunomodulatory, and cytoprotective agent, Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care: March 2003 – Volume 6 – Issue 2 – p 229-240
- Hochberg MC, Martel-Pelletier J, Monfort J, et al. Combined chondroitin sulfate and glucosamine for painful knee osteoarthritis: a multicentre, randomised, double-blind, non-inferiority trial versus celecoxib. Ann Rheum Dis. 2016;75(1):37‐44. doi:10.1136/annrheumdis-2014-206792
- Towheed T, Maxwell L, Anastassiades TP, Shea B, Houpt JB, Welch V, Hochberg MC, Wells GA. Glucosamine therapy for treating osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2005, Issue 2. Art. No.: CD002946. DOI: 10.1002/14651858.CD002946.pub2.
- INAGAWA, K., HIRAOKA, T., KOHDA, T., YAMADERA, W. and TAKAHASHI, M. (2006), Subjective effects of glycine ingestion before bedtime on sleep quality. Sleep and Biological Rhythms, 4: 75-77. doi:10.1111/j.1479-8425.2006.00193.x
- Bannai M, Kawai N, Ono K, Nakahara K, Murakami N. The effects of glycine on subjective daytime performance in partially sleep-restricted healthy volunteers. Front Neurol. 2012;3:61. Published 2012 Apr 18. doi:10.3389/fneur.2012.00061
- YAMADERA, W., INAGAWA, K., CHIBA, S., BANNAI, M., TAKAHASHI, M. and NAKAYAMA, K. (2007), Glycine ingestion improves subjective sleep quality in human volunteers, correlating with polysomnographic changes. Sleep and Biological Rhythms, 5: 126-131. doi:10.1111/j.1479-8425.2007.00262.x
